Polari... ω-ω-ω-ω!

Ήταν για πολλα χρόνια η επίσημη ανεπίσημη γλώσσα της Μεσογείου. Πόσα ακριβώς, δεν ξέρω, αλλά πρόκειται για εκατονταετηρίδες, δεν ήταν φαινόμενο της στιγμής.

Αν καί έφερε τον τίτλο "Η γλώσσα των Φράγκων", οι επιρροές της μάλλον ήταν περισσότερο από τα Ισπανικά, με την συνδρομή όλων των γλωσσών της Μεσογείου. Δεν άφησε λογοτεχνία, ούτε για ένα γραπτο δεν έχω ακούσει ποτέ μου, όμως για τον ταξιδεμένο άνθρωπο την εποχής ηταν conditio sin qua non. Οπου και να βρισκόσουνα στη Μεσόγειο, και παράπερα ακόμα, υπήρχε ένας εξασφαλισμένος τόπος συνεννόησης.

Αυτή λοιπόν - η Lingua Franca - αρκετά σημαντική ωστε να χαρίσει το όνομα της στον σημερινό γλωσσολογικό όρο για μια γλώσσα κοινής συνενόησης, φαίνεται να χάθηκε κάποια στιγμή οριστικά, χωρίς να αφήσει ίχνος, εκτός, ίσως, από κάποια κατυάλοιπα στις τοπικές γλώσσες των λαών που την χρησημοποιούσαν.

Στα Ελληνικά, η μόνη λέξη που μπορώ να σκεφθώ έτσι πρόχειρα είναι το «αλάργα», που έχει την έννοια «σιγά» (σαν το προτσέσο αγουρίδα->μέλι), αλλά και «μακρυά» (πιο σωστό). Φαντάζομαι επίσης οτι πολλοι όροι στην ιστιοπλοΐα θα προέρχονται από την Lingua Franca, όπως ίσως και κάποιες λέξεις νησιώτικές, αν και δεν γνωρίζω σε τι βαθμό έχουν μελετηθεί η διαφορές επιροής της Lingua Franca απο την γενική Ενετική επιροή.

Εδώ που τα λέμε, δεν ξέρω αν έχει μελετηθεί καθόλου το θέμα. Αναζήτηση στο Amazon για σχετικά βιβλία - τσιφος. Ακόμα και το Google, ελάχστες άκρες μου παραχώρησε. Μία όμως από αυτές μου φάνηκε αρκετά χαριτομένη για να την αναφέρω:

Το Polari (λέει), φαίνεται να είναι σήμερα μια συνθηματική γλώσσα / αργκό του Αγγλικού gay υπόκοσμου. Πώς ακριβώς βρέθηκε σε αυτόν τον ρόλο; Από ο,τι κατάλαβα, ήταν - κατα την Βικτωριανή εποχή - η γλώσσα των πλανόδιων, των τσίρκων και των πανυγηριών, που την είχαν οικονομήσει από τους ναύτες. Εξ άλλου φαίνεται οτι στον κόσμο των πλανόδιων τσίρκων υπήρχε ένα κάποιο πάρε-δώσε μεταξύ Ευρώπης-Αγγλίας. Από τον κόσμο των τσίρκων στον κόσμο των θεατρίνων δεν ήταν μεγάλο βήμα, και έτσι (λέει) οι σημερινοί χρήστες του ιδιώματος στο East End του Λονδίνου μπορεί να μιλάν για mandjaree, feele (παιδιά), bona και omi (uomi). Η ίδια η λέξη Polari προέρχεται από το Parlare. Βέβαια αυτά είναι πια μόνο κατάλοιπα, και είναι ανάμικτα με ένα σωρό άλλες αργκό και διαλέκτους του συναφιού, όπως τα ποδα-ανα που έχουμε και εμείς, την περιφημη Cockney rhyming slang, κλπ, κλπ.

Με γοητεύει το πώς αυτό μπορεί να είναι μια από της τελευταίες εκδηλώσεις μιας γλώσσας που ενω κάποτε έτυχε να διέπει όλη την Μεσόγειο, σημέρα ούτε οι... ακαδημαϊκοι δεν την τιμάνε. Με ενδιαφέρει όπως με ενδιαφέρουν όλα τα φαινόμενα που εκδηλώνονται σε μεγάλη κλίμακα μακροκοσμικά, αλλά κάποια στιγμή σβήνουν, σχεδόν χωρίς ίχνος.